Op een nazomermiddag in 2001 in Dublin staat Louis van Gaal met open ogen te kijken naar de op de grondvesten trillende tribunes van Lansdowne Road, het toenmalige thuisstadion van de Ierse nationale ploeg. Er zijn nog een paar minuten te spelen. Zijn ploeg, de ploeg die wereldkampioen moet gaan worden, loopt zich stuk op verpletterend Iers enthousiasme. Zeker ook van de elf mannen in een groen shirt, maar veel meer nog van de bijna vijftigduizend aanwezigen.

Ierland staat 1-0 voor en houdt Nederland van WK-deelname af. Ook met tien man kwam de ploeg van Mick McCarthy op voorsprong door een treffer van Jason McAteer en die voorsprong geeft het maar niet uit handen. Van Gaal staat in Ierland op het punt zijn baan als bondscoach te verliezen. Verslagen door de Ierse voetballers, maar toch veel meer door de Green Army, het befaamde Ierse supporterscollectief.

Nederland kon het WK 2002 in Japan en Zuid-Korea op haar buik schrijven, maar ook de ploeg van Mick McCarthy was nog niet rechtstreeks geplaatst voor de eindronde in het Verre Oosten. In november 2001 moesten de Ieren een dubbele barrage spelen met Iran. In Dublin werd de Perzische tegenstander met 2-0 verslagen. Zo’n duizend Ieren, waaronder zich na flinke strubbelingen met het streng islamitische bewind aldaar ook een aantal dames bevond, zagen in Teheran hoe hun ploeg zich kranig weerde en pas in blessuretijd één goaltje slikte. De 1-0 nederlaag was echter voldoende voor kwalificatie voor het WK.

Eenmaal aangekomen in Zuid-Korea kreeg McCarthy het aan de stok met Roy Keane. De aanvoerder klaagde over de amateuristische manier waarop de ploeg werd klaargestoomd voor het grote eindtoernooi, maar deed dat dusdanig fanatiek dat hij werd weggestuurd. Ook zonder de grote man sloeg de Ierse ploeg geen modderfiguur. Een groep met Duitsland, Kameroen en Saudi-Arabië werd overleefd. De late gelijkmaker van Robbie Keane tegen de Duitsers is nog steeds de favoriete voetbalherinnering van de meeste Ieren tussen twintig en dertig jaar oud.

Een bonte stoet Ieren trok vervolgens naar Suwon, een soort voorstad van Seoul voor de wedstrijd tegen Spanje. De Spanjaarden kwamen voor rust op voorsprong, maar na rust deed de hartstochtelijke steun van het groene leger op tournee de Ieren boven zichzelf uitstijgen. Het recept was hetzelfde, opnieuw Robbie Keane, opnieuw een late goal. Echter kon deze wedstrijd niet onbeslist eindigen. Onder het helse kabaal van de aanwezig Ieren bereikte de ploeg de absolute toppen van hun kunnen, maar uiteindelijk nam Spanje de strafschoppen beter.

Ierland vloog naar huis, pas daar werd duidelijk wat de ploeg had aangericht. Honderdduizend uitzinnige Ieren stonden in Dublin om de heldhaftige, strijdlustige ploeg met groot feest te onthalen. Dat was maar beter ook, want de ploeg zou lange tijd niet meer aan een internationale eindronde meedoen, hoewel daar in 2010 wel het betere handbalwerk van de Franse spits Thierry Henry voor nodig was. Hoe dan ook, de wereld had na acht jaar weer eens kennis gemaakt met de Ierse supporters.

In 2012 was het weer eens raak. In de kwalificatie werd de ploeg, destijds onder leiding van de flamboyante Italiaan Giovanni Trapattoni, in de kwalificatie tweede achter Rusland. In de play-offs werd vervolgens overtuigend van Estland gewonnen, waardoor Ierland tien jaar na dato weer naar een eindronde mocht. In Polen en Oekraïne was de ploeg in alle voorbeschouwingen het lelijke eendje in een poule met verder Italië, Spanje en Kroatië. Dat kwam maar ten dele uit.

Over het voetbal van de Ieren kunnen we kort zijn. Met een selectie vol spelers die nuttige krachten zijn op het tweede niveau in Engeland kon de ploeg vanzelfsprekend niet stunten. Drie wedstrijden leverden één doelpunt en drie nederlagen op. Het waren de supporters van Ierland die de harten, ook op dat toernooi, stalen met hun nimmer aflatende en altijd spitsvondige support.

Waar supporters uit Engeland en Schotland tot voor niet al te lang geleden berucht waren op het Europese vasteland vanwege hun voorliefde voor luid, agressief gedrag onder invloed, lijken de pintjes Guinness in de Ieren juist een soort blijmoedigheid los te maken. Bewapend met flinke stembanden en een portie hilarische teksten op vlaggen veroverde Ierland Europa. Vooral de toespelingen over de financiële situatie van het land en de eurozone(Angela Merkel thinks we’re at work) en de domweg puberale fantasieën(Spain may have Xavi – Iniesta, we’ve got Long – Cox) deden het goed.

Hoe komen die Ieren toch zo vrolijk? Een geschiedenisboek over Ierland is niet direct wat je kinderen voorleest om ze vredig in slaap te laten vallen. Ook het Iers nationaal historisch museum in Dublin is niet bedoeld als gezellig uitstapje. Waar de nationale geschiedenis in de meeste landen op en neer golft tussen perioden van rust en oorlog, lijkt geweld in Ierland tot heel recent aan de orde van de dag te zijn geweest. De gecompliceerde verhouding met Groot-Brittannië zorgde ervoor dat Ierland ook in periode van relatieve rust in de rest van Europa immer een broeinest was. De Irish Republican Army is nog lange tijd actief geweest met pogingen om Noord-Ierland ook staatkundig aan het groene eiland toe te voegen. Pas in de jaren ’90 werd met de Goede Vrijdag-akkoorden de strijdbijl grotendeels begraven.

De Ieren hebben ook van nature weinig mee. Het land heeft weinig natuurlijke rijkdommen en een simpele keuken. Die was in vroegere tijden zo zwaar op aardappelen gefocust dat een mislukte aardappeloogst in de negentiende eeuw tot een enorme diaspora van Ieren in het hele Verenigd Koninkrijk leidde. Hoewel het land wonderlijk natuurschoon te bieden heeft, kan het klimaat weinig mensen bekoren. Het leven in de grote Ierse steden was hard. Hard werken in grote, grijze fabrieken en harder wonen in kleine, grijze huizen. Misschien dat juist de trieste geschiedenis van het land een soort onverzettelijke blijdschap in de mensen losmaakt. Het You’ll Never Beat The Irish uit het officiële EK-lied The Rocky Road To Poland bleek toch waar te zijn. Hoezeer de Ieren ook afgedroogd werden, de stemming heeft er geen moment onder geleden. Hun zomer in Polen was al geslaagd, onafhankelijk van resultaat. Die instelling leidde er zelfs toe dat de supporters een speciale onderscheiding ontvingen van organisator UEFA.

Ook deze zomer zijn de Ieren er weer bij. Mede door ongeslagen te blijven tegen wereldkampioen Duitsland wist de ploeg weer de play-offs te halen. Bosnië-Herzegovina werd aan de kant geschoven en dus mogen de Ieren het in Frankrijk gaan opnemen tegen Italië, België en Zweden. Net als veertien jaar geleden zullen de Nederlanders weer moeten toekijken hoe de Ieren er wél bij zijn. Hoewel er met Martin O’Neill, die geflankeerd wordt door Roy Keane, wederom een ervaren, succesvolle trainer aan het roer staat, zal ook dit jaar niemand veel van de Ieren verwachten op het veld.

Alle 23 selectiespelers verdienen hun brood in Engeland, geen enkele is echter actief voor een topclub. De Ierse competitie stelt ook niets voor. Omdat veel Ieren in het weekend naar de Engelse Premier League of Celtic, de katholieke club uit Glasgow met sterke wortels in de Ierse gemeenschap, willen kijken wordt de eigen competitie op vrijdagavonden afgewerkt. Die loopt tijdens het EK ook gewoon door. Er zijn toch geen spelers opgeroepen. Met wat spelers in de marge van het Engelse voetbal zou het een wonder zijn als het land sportief iets kon bereiken.

Buiten het veld zullen mensen toch weer het nodige van de Ieren verwachten. Charlie Flanagan, minister van Buitenlandse Zaken, verwacht dat er zo’n 75.000 van zijn landgenoten de oversteek naar Frankrijk zullen wagen. Wat er ook gebeurt, het is al duidelijk dat zij weer voor het nodige vermaak zullen zorgen. De eerste spitsvondige doeken met verwijzingen naar het ontbreken van rivaal Schotland of, nog steeds, de gammele Ierse economie, zijn al opgespoord en de kelen worden ingesmeerd.

Wie Euro 2016 gaat winnen, daar zijn de meningen over verdeeld. Frankrijk, Duitsland, Spanje, Engeland, maar ook België en Italië worden veel genoemd als grootste kanshebbers. Op het veld zal Ierland hoogstwaarschijnlijk geen potten gaan breken, maar bij absentie van het Nederlands elftal zullen veel Oranjefans vermoedelijk hun hart laten stelen door het hartstochtelijke, vrolijke en spitsvondige kabaal dat de Ieren zullen maken. Voor de titel van EK-hartendief is Ierland huizenhoog favoriet.

Door: Jan Willem Spaans